Niemcy, Finlandia, Litwa, Chorwacja – to tylko niektóre kraje, które pokazały, że warto inwestować w system kaucyjny. Pozwala on znacząco obniżyć produkcję opakowań szklanych, plastikowych czy aluminiowych. Wdrażając to rozwiązanie, dążymy do mocniejszego oparcia gospodarki na rozszerzonej odpowiedzialności producentów za ich szkodliwy wpływ na środowisko i przyczyniamy się do jego ochrony. Warto zaznaczyć, że system działa w bardzo prosty sposób – kupując produkt w opakowaniu plastikowym, szklanym czy metalowym, płacisz również kaucję za jego opakowanie. Jeśli przyniesiesz je do sklepu z powrotem, wróci do Ciebie kaucja w wysokości ustalonej przez prawo krajowe. Dowiedz się więcej o systemie kaucyjnym. Sprawdź, jakie obejmuje podmioty i materiały, kto go finansuje, jak działają automaty kaucyjne i jakie jeszcze korzyści pozwala on osiągnąć.
Co to jest system kaucyjny?
System kaucyjny to jeden ze sposobów na lepsze zagospodarowanie opakowań, w których sprzedawane są produkty. Opiera się na ich zamkniętym obrocie w ramach rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP).
Istotą systemu kaucyjnego jest sprzedaż produktów po nieco wyższej cenie, uwzględniającej kaucję za opakowanie, która jest zwracana konsumentowi, gdy oddaje opakowanie do punktu odbioru. Dla sprawnej realizacji obiegu opakowań w sklepach umieszcza się specjalne automaty obsługiwane przez zewnętrznego operatora w miejscach łatwo dostępnych dla konsumentów. System ten pozwala na zwiększenie odzysku plastiku, szkła czy aluminium co automatycznie obniżyłoby koszty produkcji nowych opakowań, umożliwiłoby odzysk opakowań bez większych zanieczyszczeń i zwiększyłoby ilość ogólnie zbieranych opakowań.
Czy system kaucyjny to to samo co zbiórka odpadów lub recykling?
System kaucyjny i recykling czy zbiórka odpadów nie są pojęciami, których można używać zamiennie, choć wiele je łączy. System ten jest jedną z form realizacji recyklingu, gdyż pozyskane opakowania rzeczywiście przeznaczone są do oczyszczenia i ponownego użytku w tej samej formie. Pozyskane surowce nie trafiają jednak na wysypisko śmieci czy do firmy zajmującej się recyklingiem, lecz z powrotem do producenta.
Kogo dotyczy system kaucyjny?
Na dzień dzisiejszy w Polsce system kaucyjny nie jest obowiązkowy, zatem dotyczy jedynie tych firm, które dobrowolnie zgłoszą chęć jego stosowania. Obecnie są to przede wszystkim browary, które pozyskują w ten sposób zwrotne butelki szklane. System kaucyjny obejmować może zarówno duże, jak i małe podmioty, w tym sklepy wielkopowierzchniowe, super- i hipermarkety, małe sklepy, dyskonty czy sklepy typu convenience. Możliwość jego stosowania dostępna jest dla wszystkich podmiotów handlowych a wykorzystanie automatów wspomaga łatwość selekcji i zwiększa skalę zwrotów.
Co to jest i jak działa automat kaucyjny?
Automat kaucyjny, zwany też recyklomatem lub skupomatem, to zautomatyzowany pojemnik, do którego wrzucać można zużyte puszki i butelki. Umieszcza się go w sklepach i punktach handlowych, obiektach administracji publicznej, lotniskach, dworcach kolejowych i autobusowych czy po prostu w miejscach łatwo dostępnych dla konsumentów. Po umieszczeniu w nim opakowania, otrzymuje się paragon, na podstawie którego można odebrać u sprzedawcy kaucję. Nowsze automaty zamiast drukować paragony, wyświetlają swoim użytkownikom indywidualne kody, które można zeskanować za pomocą smartfonu i wymieniać na pieniądze, nagrody czy bony rabatowe.
Automaty tego typu są proste w obsłudze, a ich opróżnianiem i serwisem zajmuje się zewnętrzny operator systemu kaucyjnego.
Same urządzenia różnią się od siebie w głównej mierze poziomem zaawansowania zastosowanych wewnątrz maszyny rozwiązań i technologii, pojemnością zbiorników czy jakością i wytrzymałością materiałów użytych do ich produkcji. Od poziomu skomplikowania urządzenia zależy też jego cena zaczynająca się od ok. 40 tys. PLN a sięgająca nawet kilkuset tysięcy złotych.
Jakie materiały objęte są systemem kaucyjnym?
Nie każdy rodzaj opakowania nadaje się do obrotu w systemie kaucyjnym. Do automatów wrzuca się tylko przeznaczone dla niego opakowania z surowców takich jak szkło, plastik czy metal. Mogą to być szklane i plastikowe butelki po napojach oraz aluminiowe puszki.
Umieszczane w pojemnikach opakowania powinny również spełniać kilka innych wymagań. Powinny one być całkowicie opróżnione i nie mogą być zgniecione. Muszą też mieć nadrukowany kod kreskowy. Nie wymaga się natomiast, aby były umyte, gdyż tym zajmują się firmy zagospodarowujące odpady.
Przepływ finansów w systemie kaucyjnym
Istnieje wiele niezgodności dotyczących opłacalności systemu kaucyjnego i tego, w jakim stopniu finansuje się on sam. Faktem jest, że w wielu krajach system ten finansowany jest w dużej części przez producentów i importerów zbieranych opakowań w związku z wprowadzeniem tzw. rozszerzonej odpowiedzialności producenta. To przy ich udziale dokonywany jest zakup automatów kaucyjnych i powoływany podmiot do obsługi i zbiórki opakowań, tzw. operator. Oszczędzają jednak tym samym na bardziej skomplikowanym i kosztownym procesie czyszczenia opakowań pozyskiwanych dotąd z komunalnych pojemników na odpady oraz większej ilości pozyskanego surowca do wyrobu nowych opakowań dobrej jakości.
Ponadto w pewnym stopniu system kaucyjny finansuje się sam, gdyż około 10% butelek nie wraca do skupu, a więc konsumenci nie odbierają kaucji. Dodatkowo możliwa jest sprzedaż zebranych odpadów mających często lepszą jakość niż odpady pozyskane z komunalnych pojemników na odpady.
Jeśli chodzi o pieniądze konsumentów, z jednej strony będą oni musieli zapłacić nieco więcej za produkt, z drugiej jednak łatwo mogą odzyskać pieniądze w postaci kaucji przez co system kaucyjny nie generuje dla kupujących dodatkowych kosztów.
Dlaczego warto wdrażać system kaucyjny?
Wdrożenie systemu kaucyjnego może mieć bardzo korzystne skutki dla środowiska, a co za tym idzie dla nas wszystkich. Wyniki uzyskiwane przez inne stosujące ten system kraje pozwalają oczekiwać dużego zaangażowania konsumentów motywowanych, jeśli nie względami ekologicznymi, to przynajmniej możliwością odzyskania części wydanych przy zakupach pieniędzy.
W efekcie o wiele bardziej prawdopodobne staje się osiągnięcie założonych na 2025 rok minimalnych progów recyklingu opakowań z plastiku, szkła i metalu. Ich wartości wprowadzone przez Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2018/852 z dnia 30.05.2018 r. zmieniającą dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, to 50% dla plastiku i aluminium oraz 70% dla szkła (art. 5, pkt 5, lit. g).
Z kolei producenci, po zainwestowaniu w automaty, mogą zacząć czerpać zyski z powracających do nich opakowań. Dzięki nim procesy odzysku oraz produkcji ulegną skróceniu i będą mniej kosztowne niż dotychczas.
Podsumowując, korzyści, które można osiągnąć poprzez wdrożenie systemu kaucyjnego to:
-
- wprowadzenie gospodarki opartej o obieg zamknięty surowców takich jak plastik, szkło czy aluminium dobrej jakości i łatwo odzyskiwanych;
- kształtowanie postawy ekologicznej poprzez nagradzanie zachowań przyczyniających się do ochrony środowiska;
- niższe koszty czyszczenia butelek z pochodzących z automatów niż z pojemników komunalnych;
- możliwość uzyskania przez producenta opakowań najwyższej jakości;
- brak dodatkowych kosztów dla gmin;
- prostota zwrotu opakowań kaucyjnych umożliwiająca pozyskiwanie większych ilości surowców lepszej jakości;
- możliwość identyfikacji ilości i rodzaju zwracanych opakowań;
- wspólne zaangażowanie wielu podmiotów gospodarczych, samorządów i konsumentów w ochronę środowiska.
Zaplanuj kupno automatów kaucyjnych i zainwestuj w system, który realnie zredukuje Twój wpływ na środowisko
Inwestując w automat do skupu opakowań po Twoich produktach dokonujesz czegoś znacznie więcej niż odzysk butelek czy puszek. Realnie przyczyniasz się do ochrony środowiska i kształtujesz ekologiczne postawy w całych pokoleniach swoich klientów. Masz zatem duży wpływ na losy planety i przyszłość zamieszkujących ją gatunków.
Nie czekaj na wdrożenie obowiązkowego systemu kaucyjnego. Skorzystaj z tej możliwości już teraz, inwestując w odpowiedni sprzęt i oszczędzając na produkcji kolejnych opakowań.