Gospodarka o obiegu zamkniętym – co to jest?

Funkcjonujący obecnie model gospodarki linearnej opiera się na zasadzie: wydobyć, wyprodukować, użyć, wyrzucić. Konsekwencją tego jest ogromna ilość zalewających nas zewsząd produktów. Jednak zasoby naturalne ziemi, z których powstają te produkty kiedyś się skończą. Dlatego już teraz warto zaprzyjaźnić się z nowym sposobem myślenia, który zamiast nadprodukcji, będzie sprzyjał gospodarce o obiegu zamkniętym. Takim, którego celem jest z jednej strony, eliminacja odpadów – kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji lub ponowne wykorzystanie, regeneracja i wreszcie recykling odpadów. Z drugiej strony, oznacza to również odcięcie stosowania substancji chemicznych i postawienie na energię odnawialną.

Korzyści gospodarki o obiegu zamkniętym

1. Tworzenie nowych miejsc pracy

Liczba miejsc pracy wzrośnie w związku z: pracochłonnym recyklingiem i naprawami wysokiej jakości; nowymi miejscami pracy w sektorze logistyki, dotyczyć to będzie odbioru produktów lokalnych; powstawaniem innowacyjnych przedsiębiorstw skupionych na gospodarce usługowej.

2. Ochrona nieodnawialnych surowców naturalnych

Przejście od ograniczonych, potencjalnie ryzykownych lub znajdujących się pod ochroną zasobów naturalnych do bezpiecznych, zrównoważonych materiałów zapewniająca bezpieczeństwo, ochronę środowiska i stabilność cen.

3. Nowe rynki zbytu

Nowe produkty uboczne z odzyskanych odpadów mogą otworzyć nowe rynki i zwiększyć sprzedaż w tym sektorze. Rozszerzenie oferty o naprawy, regenerację, odsprzedaż i wynajem może generować nowe źródła przychodów. Opcje naprawcze mogą wymagać dostarczenia części zamiennych, materiałów eksploatacyjnych, a nawet specjalnych narzędzi.

4. Wzmocnienie relacji

Silniejsze, głębsze relacje z klientami, unikając tym samym kosztownego marketingu. Z badań wynika, że pozyskanie nowego klienta jest od 5 do 25 razy droższe niż utrzymanie istniejącego. Ważną kwestią stanie się zatem projektowanie zorientowane na użytkownika, które jeszcze bardziej go zachęci do pozostania lojalnym nabywcą. Ponadto w gospodarce o obiegu zamkniętym wzmocnione zostaną relacje z dostawcami, pracownikami, społecznościami lokalnymi i udziałowcami.

5. Reputacja marki

Cyrkularne podejście do gospodarki buduje silniejszą reputację marki, poprzez działania na rzecz ochrony środowiska. Ludzie stają się coraz mniej obojętni na firmy, które są m.in. firmy zaangażowane w wylesianie, zanieczyszczanie powietrza lub używanie niezrównoważonych materiałów. Marki sprzedające produkty złej jakości, używające opakowań nie nadających się do recyklingu lub pozwalające na zniszczenie ekosystemu są “piętnowane” w mediach społecznościowych. Przyjęcie strategii gospodarki obiegowej może przyciągnąć i zatrzymać nowego pracownika, poprzez zapewnienie, że cel marki pasuje do wartości pracowników.

 

Główne działania, na których skupia się circular economy

Gospodarka o obiegu zamkniętym to koncepcja zmierzająca do racjonalnego wykorzystania zasobów oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko wytwarzanych produktów. Model ten ma na celu minimalizację zużycia surowców oraz powstawania odpadów, a tym samym zmniejszenia emisji i poziomów wykorzystania energii, poprzez tworzenie zamkniętej pętli procesów, w której powstające odpady traktowane są jako surowce w kolejnych etapach produkcyjnych. Poniżej główne działania, które powinny zostać podjęte przez firmy dążące do GOZ:

 

Projektowanie produktu – to pierwszy etap, na którym powinniśmy skupić największą uwagę. Zachęcający do zaprojektowania produktu tak, aby przy wytwarzaniu używać materiały odnawialne i techniki projektowania modułowego, czego ostatecznym celem będzie zapewnienie dłuższej żywotności produktu.

Ponowne użycie i naprawa – dążenie do przedłużenia cyklu życia produktów poprzez renowację i naprawę. Może to obejmować korzystanie z najwyższej jakości materiałów do produkcji oraz wdrożenie usług w zakresie ich ponownego wykorzystania i naprawy.

Recykling produktów – produkt powinien być tak zaprojektowany, aby w procesie recyklingu można było go podzielić na części składowe i materiały potrzebne do ponownego przetworzenia. Rezygnując tym samym z wykorzystania surowców naturalnych (np. recykling starych iPhone’ów i wykorzystanie materiałów do produkcji nowych modeli).

Upcycling – wydłużenie korzystania z produktów, dzięki przerabianiu odpadów w nowe produkty – małe dzieła sztuki. Zazwyczaj rzeczy powstające z upcyclingu osiągają znacznie wyższą wartość, niż pierwotne produkty, z których powstały (np. torebki damskie stworzone z pasów samochodowych).

Leasing i serwis – stworzenie modelu biznesowego, którego celem jest dzierżawa lub wynajem produktu, stanowiąca alternatywę do posiadania produktu na własność. Dodatkową wartość powinna stanowić opieka klienta: przejrzyste warunki umowy, ubezpieczenia, czy pełny serwis naprawczy.

 

Gospodarka o obiegu zamkniętym w Polsce

Tomasz Wojciechowski (koordynator instytutu GOZ) zapytany o circural economy w naszym kraju nie pozostawia złudzeń: „Dopiero raczkujemy w tym temacie. Przejście do gospodarki o obiegu zamkniętym oznacza całkowitą zmianę koncepcji gospodarowania wszystkim, usunięcie starych modeli gospodarki liniowej i wejście na ścieżkę cyrkularną. W ciągu ostatnich kilku lat nastąpiła w Polsce jedna zasadnicza zmiana: zaczęliśmy o GOZ rozmawiać”.

Narzędzia wdrażające circular economy

Na system wprowadzający gospodarkę o obiegu zamkniętym składa się wiele etapów, których wdrożenie może trwać latami. Jednak można zacząć od kroków, skupiających się na czterech podstawowych narzędziach, które można zacząć wdrażać na poziomie krajowym:

• System podatkowy – wprowadzający ulgi na towary używane, produkty powstałe w procesie recyklingu, usługi polegające na dzieleniu się niepotrzebnymi rzeczami, lub miejsca w których można wypożyczyć sprzęt.
• CSR – czyli społeczna odpowiedzialność biznesu, skupiająca się na tworzeniu strategii firmy odpowiedzialnej za pełny cykl życia produktu, od wydobycia surowca po zagospodarowanie odpadu.
• Edukacja – oparta na przekazywaniu wiedzy na temat zrównoważonego rozwoju, ograniczania zakupów lub kupowania rzeczy używanych, segregowania odpadów, czy naprawianiu rzezy popsutych.
• Zielone zamówienia publiczne (GPP – Green Public Procurement), czyli efektywne zarządzanie środkami publicznymi, które powinny być przeznaczone na rozwiązania proekologiczne.

Przejście do cyrkularnego modelu biznesowego to niewątpliwie długa droga, jednak czasami warto zacząć od wprowadzenia kilku małych zmian, które mogą na dłuższą metę przynieść ogromne korzyści. Prekursorzy wdrażania GOZ mogą zyskać sporą przewagę konkurencyjną na rynku, bowiem konsumenci coraz bardziej doceniają przejrzyste, działające zgodnie ze zrównoważonym rozwojem firmy.

 

Źródło:

1. https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/Gospodarka-obiegu-zamknietym-wywiad-Tomasz-Wojciechowski-IGOZ-8504.html
2. https://www.ellenmacarthurfoundation.org/assets/downloads/PL-Towards-a-Circular-Economy-Business-Rationale-for-an-Accelerated-Transition-v.1.5.1.pdf
3. https://www.government.nl/topics/circular-economy/from-a-linear-to-a-circular-economy

Powiązane produkty: